Jakie są różnice pomiędzy restrukturyzacją a upadłością i które rozwiązanie warto wybrać?
Przedsiębiorcy w trudnej sytuacji często zastanawiają się, jakie postępowanie (restrukturyzacyjne czy upadłościowe) będzie najlepszym rozwiązaniem w celu oddłużenia. Postępowania te mają inne cele i przebieg, warto więc zastanowić się nad wyborem właściwego.
Restrukturyzacja a upadłość – ogólne założenia
Najogólniej rzecz ujmując, postępowanie restrukturyzacyjne ma na celu zmianę zobowiązań (ich zmniejszenie, rozłożenie na raty, odroczenie płatności, uzyskanie finansowania, emisja akcji lub udziałów dla wierzycieli w zamian za umorzenie części zobowiązań – tzw. konwersja wierzytelności, itd.) oraz umożliwienie dłużnikowi dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa i uniknięcie upadłości.
Do oddłużenia w tym postępowaniu dochodzi poprzez przegłosowanie układu z wierzycielami, który to układ następnie jest wykonywany przed dłużnika, potencjalnie w znacznym okresie czasu (może to być nawet kilkanaście lat).
Głównym założeniem tego postępowania jest więc to, aby wstrzymać trwające postępowania egzekucyjne oraz na nowo ukształtować wymagalne zobowiązania, które następnie (po zatwierdzeniu układu) są realizowane przez dłużnika, który dalej prowadzi swoją działalność gospodarczą.
Postępowanie upadłościowe
Postępowanie upadłościowe natomiast na zupełnie inny cel i zmierza jak największego zaspokojenia wierzytelności na podstawie likwidacji majątku dłużnika, co najczęściej doprowadza także do likwidacji przedsiębiorstwa i wykreślenia go z odpowiednich rejestrów (w sytuacji, kiedy po zakończeniu postępowania upadłościowego brak jest majątku przedsiębiorcy, a pozostały niespłacone zadłużenia).
Także i w tym przypadku – choć z tylko wobec osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą – możliwe jest wydłużenie okresu spłaty wierzytelności po zakończeniu likwidacji majątku w tzw. planie spłaty wierzycieli, jednak nawet wówczas jest to okres znacznie krótszy niż w przypadku restrukturyzacji (standardowo do 3 lat, najwięcej – w przypadku doprowadzenia do niewypłacalności umyślnie lub na skutek rażącego niedbalstwa – do 7 lat).
Na skutek postępowania upadłościowego więc bardzo często dochodzi do zakończenia bytu przedsiębiorstwa.
Innym ważnym aspektem jest to, że postępowania restrukturyzacyjnego nie prowadzi się wobec osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (choć w ramach postępowania upadłościowego osoby takie mogą złożyć wniosek o zawarcie układu, ale nie jest to odrębne postępowanie, a zawarcie układu może mieć miejsce tylko i wyłącznie w ramach postępowania upadłościowego).
W przypadku więc takich dłużników zawsze jedyną opcją będzie ogłoszenie upadłości (dopiero po jej ogłoszeniu możliwe jest ewentualnie rozważenie opcji zawarcia układu z wierzycielami).
Istotną różnicą miedzy tymi dwoma rodzajami postępowań jest też to, że w ramach postępowania upadłościowego dochodzi zawsze do kompleksowego ujęcia wszelkich wierzytelności i wierzycieli w postępowaniu.
Nie można więc w drodze upadłości dokonać tylko częściowego oddłużenia. W ramach postępowania restrukturyzacyjnego (w szczególności najbardziej popularnego postępowania o zatwierdzenie układu) można natomiast dokonać zawarcia układu częściowego – tj. takiego, który obejmuje jedynie najbardziej problematyczne wierzytelności, podczas gdy pozostałe wierzytelności nie są objęte tym postępowaniem.
Np. w ramach takiego postępowania można zawrzeć układ jedynie w zakresie niespłacanych należności kredytowych, zaspokajając resztę wierzycieli poza postępowaniem układowym.
Podsumowanie – różnice pomiędzy restrukturyzacją a upadłością
Reasumując, najważniejsze różnice między postępowaniem upadłościowym i restrukturyzacyjnym wynikają z celów tych postępowań. Celem postępowania upadłościowego jest jak największe zaspokojenie wierzycieli, a w tym celu – likwidacja majątku dłużnika.
Celem postępowania restrukturyzacyjnego jest natomiast umożliwienie spłaty wierzytelności przy umożliwieniu dalszego prowadzenia działalności przez dłużnika.
W związku z tymi podstawowymi różnicami w zakresie celów obu postępowań, postępowanie restrukturyzacyjne charakteryzuje się znacznie większą elastycznością w zakresie sposobu oddłużenia (umorzenie części zobowiązań, rozłożenie na raty, odroczenie płatności, konwersja wierzytelności na udziały lub akcje, pozyskiwanie zewnętrznego finansowania itd.), ale też z reguły znacznie dłuższymi w czasie skutkami (często układ wykonywany jest przez kilka bądź nawet kilkanaście lat).
Upadłość | Restrukturyzacja | |
Sposób oddłużenia | Tylko likwidacja majątku | – umorzenie części zobowiązań – rozłożenie zobowiązań na raty – odroczenie płatności – konwersja zobowiązań na udziały/akcje – uzyskiwanie zewnętrznego finansowania – ustanawianie dodatkowych zabezpieczeń zapłaty – częściowa likwidacja majątku – inne |
Czas trwania oddłużenia | Z reguły krótszy niż w przypadku restrukturyzacji, postępowanie kończy się po likwidacji majątku (w przypadku osób fizycznych możliwe ustalenie planu spłaty po likwidacji majątku w okresie do 3, lub maksymalnie 7 lat) | – z reguły dłuższy niż w przypadku upadłości (w zależności od treści zawartego układu), w przypadku znacznego zadłużenia rozłożonego na raty często nawet kilkanaście lat |
Ilość wierzycieli biorących udział w postępowaniu | Co do zasady postępowanie obejmuje wszystkich wierzycieli | Możliwym jest zawarcie układu częściowego, obejmującego tylko najbardziej problematyczne wierzytelności |
Dalsze prowadzenie działalności | Z reguły prowadzi do likwidacji działalności gospodarczej i zakończenia jej prowadzenia | Możliwość (a często konieczność) dalszego prowadzenia działalności gospodarczej |
Adw. Rafał Stadnicki
