Co grozi za przywłaszczenie mienia

Według Kodeksu Karnego art. 284, przywłaszczenie mienia jest czynem zagrożonym karą pozbawienia wolności. Często przestępstwo to mylone jest z kradzieżą, jednak występuje znacząca różnica tymi dwoma zachowaniami. Jest ona związana z faktem iż w przypadku przywłaszczenia mienia mówimy o legalnym wejściu w posiadanie mienia przez przestępcę, czego nie można wskazać w przypadku kradzieży. 

Co ciekawe, wyżej opisane przestępstwo występuje niezwykle często, ponieważ w obrębie jego rozumienia znajduje się również przywłaszczenie mienia powierzonego. Może nim być telefon komórkowy lub inny wartościowy przedmiot. taki jak np. samochód. Podobnie sprawa wygląda w przypadku powierzenia mienia firmy tzn. pieniądze spółki zostają powierzone jej zarządowi. 

Art. 284 kodeksu karnego – przywłaszczenie mienia w rozumieniu prawa

Przywłaszczenie mienia posiada kilka typów, według których może zostać nałożona kara na przestępcę.

„§ 1. Kto przywłaszcza sobie cudzą rzecz ruchomą lub prawo majątkowe, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

• 2. Kto przywłaszcza sobie powierzoną mu rzecz ruchomą, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
• 3. W wypadku mniejszej wagi lub przywłaszczenia rzeczy znalezionej, sprawca podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.
• 4. Jeżeli przywłaszczenie nastąpiło na szkodę osoby najbliższej, ściganie następuje na wniosek pokrzywdzonego.”

Przytoczone paragrafy odnoszą się do konkretnych działań, które zostały podjęte przez sprawcę w celu przywłaszczenia danego mienia. W rozumieniu prawa, § 1 przytoczonego przepisu mówi o podstawowym typie przestępstwa będącego przywłaszczenie mienia w rozumieniu dosłownym. Z kolei w § 2 mowa jest o typie kwalifikowanym w postaci przywłaszczenia mienia powierzonego, inaczej znanego jako sprzeniewierzeniem. Natomiast § 3 przewiduje złagodzoną wersję przestępstwa, nazywaną – wypadkiem mniejszej wagi. 

Czyny wskazane w art. 284 k.k. ścigane są w trybie publicznoskargowym. Jest to równoznaczne z tym, że nie jest wymagany wniosek pokrzywdzonego, aby wszczęto postępowanie karne. Wyjątek stanowi przestępstwo, którego konsekwencją była szkoda osoby najbliżeszj. Wówcza, jak podaje § 4 art. 284 k.k. – ściganie przestępcy następuje na wniosek pokrzywdzonego. 

Przywłaszczenie mienia – jak odzyskać swoje mienie?

Aby odzyskać swoje mienie przywłaszczone przez inną osobę, należy podjąć kilka kroków prawnych. W pierwszej kolejności warto spróbować polubownie skontaktować się ze sprawcą i wezwać go do zwrotu przedmiotu lub środków finansowych, przedstawiając dowody własności, takie jak rachunki, umowy czy inne dokumenty potwierdzające, że mienie należy do Ciebie. Jeśli próby polubownego rozwiązania sytuacji zawiodą, konieczne jest zgłoszenie przywłaszczenia organom ścigania – na policję lub do prokuratury. Zgłoszenie powinno zawierać dokładny opis mienia, okoliczności jego przywłaszczenia oraz, jeśli to możliwe, dane osoby odpowiedzialnej za to działanie. Po złożeniu zawiadomienia organy ścigania rozpoczną postępowanie, którego celem będzie wyjaśnienie sprawy i odzyskanie przywłaszczonego mienia. W niektórych przypadkach, jeśli odzyskanie mienia nie jest możliwe, można również dochodzić odszkodowania za straty poniesione w wyniku przywłaszczenia, poprzez postępowanie cywilne.

Przywłaszczenie mienia – liczy się zamiar sprawcy 

Mówiąc o przestępstwie, jakim jest przywłaszczenie mienia, mamy na myśli przede wszystkim czyn polegający na włączeniu do własnego majątku przedmiotu, który znalazł się w posiadaniu sprawcy w sposób legalny. Oznacza to, że przywłaszczenie mienia ma miejsce wtedy, gdy sprawca traktuje daną rzecz jako swoją własność i wykorzystywać ją do własnych celów. 

Aby doszło do popełnienia przestępstwa, istotnym jest wystąpienie zamiaru bezpośredniego, tzn. sprawca w pełni świadomie musi podejmować każde kroki, by wejść w posiadanie czyjegoś mienia. Oznacza to, że jeśli domniemany sprawca uważał, że nabył prawo własności do pewnej rzeczy, ale pojawił się spór co do interpretacji umowy, to zarzut przywłaszczenia mienia nie będzie uzasadniony, ponieważ sprawca nie wiedział, że nie ma tytułu prawnego do tej rzeczy.

Jak zgłosić przywłaszczenie mienia?

Zgłoszenie przywłaszczenia mienia to proces, który warto przeprowadzić w sposób formalny, aby skutecznie dochodzić swoich praw. Przywłaszczenie mienia polega na bezprawnym zatrzymaniu cudzej rzeczy ruchomej lub środków pieniężnych, z zamiarem przywłaszczenia ich na stałe. Jeśli jesteś ofiarą takiego działania, pierwszym krokiem jest zgłoszenie sprawy na policji lub w prokuraturze. Należy sporządzić pisemne zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, w którym dokładnie opiszesz okoliczności zdarzenia, wskażesz przywłaszczone mienie oraz osoby podejrzane o to działanie, jeśli są znane. Warto dołączyć wszelkie dowody, takie jak umowy, rachunki, zdjęcia czy korespondencję, które mogą potwierdzać, że mienie należało do Ciebie. Po złożeniu zawiadomienia organy ścigania przeprowadzą postępowanie wyjaśniające, które może prowadzić do ukarania sprawcy i ewentualnego odzyskania przywłaszczonego mienia.

Jak udowodnić przywłaszczenie mienia

Zatem jak udowodnić przywłaszczenie mienia? Odbywa się to przede wszystkim na podstawie okoliczności faktycznych. Faktem jest, że przywłaszczenie danej rzeczy musi zostać wyrażone zewnętrznym zachowaniem, którego następstwem jest uniemożliwienie rozporządzania lub korzystania z rzeczy przez jej rzeczywistego właściciela. 

Przywłaszczenie mienia ma miejsce, gdy sprawca traktuje rzecz tak, jakby była jego własnością. Zachowanie, na podstawie którego ocenia się, czy doszło do przywłaszczenia, może być zarówno czynnością prawem uregulowaną, np. sprzedażą, jak i czynnościami faktycznymi, np. odmową wydania rzeczy. Do przykładów takich zachowań należą: zużycie, zniszczenie, oddanie innej osobie, zmiana wyglądu lub po prostu zatrzymanie rzeczy. W każdym przypadku mamy do czynienia z działaniem, które narusza prawo własności.

Czym jest sprzeniewierzenie? 

Sprzeniewierzenie to jedna z form przywłaszczenia mienia ruchomego, które zostało powierzone sprawcy z warunkiem jego zwrotu. W takim przypadku, sprawca działa wbrew zaufaniu, które zostało mu udzielone przez osobę, która powierzyła mu mienie. Sprawca rozporządza powierzonym mieniem jak swoim własnym, a zyski, które z tego czerpie, stanowią jego prywatne korzyści majątkowe. Przestępstwo sprzeniewierzenia jest uważane za kwalifikowaną formę przywłaszczenia, co oznacza, że karane jest surowiej. Kara za takie przestępstwo wynosi od 3 do 5 lat pozbawienia wolności.

Odszkodowanie za przywłaszczenie mienia

Odszkodowanie za przywłaszczenie mienia jest formą rekompensaty, którą może uzyskać osoba poszkodowana w wyniku bezprawnego zatrzymania lub przejęcia jej własności przez inną osobę. Aby dochodzić odszkodowania, należy w pierwszej kolejności zgłosić sprawę na policję lub do prokuratury oraz podjąć kroki prawne w celu odzyskania swojego mienia. W przypadku, gdy mienie nie zostanie zwrócone, poszkodowany może wystąpić z roszczeniem cywilnym o odszkodowanie, obejmującym wartość przywłaszczonej rzeczy, a także ewentualne straty związane z jej utratą, np. koszty zastępcze lub utracone korzyści. Sąd może zasądzić od sprawcy zwrot pełnej wartości mienia oraz dodatkowe odszkodowanie za szkody wynikłe z jego przywłaszczenia. Ważne jest, aby poszkodowany miał dowody potwierdzające wartość mienia i fakt jego przywłaszczenia, co ułatwi dochodzenie odszkodowania na drodze sądowej.

Przywłaszczenie mienia – przedawnienie

Przywłaszczenie mienia, podobnie jak wiele innych przestępstw, podlega przedawnieniu, co oznacza, że po upływie określonego czasu nie można już dochodzić roszczeń karnych w związku z tym czynem. W polskim prawie karnym okres przedawnienia przywłaszczenia mienia zależy od wartości szkody oraz kwalifikacji prawnej czynu. Zwykle dla przestępstw o mniejszej wadze, gdzie wartość przywłaszczonego mienia nie jest znaczna, okres przedawnienia wynosi 5 lat. W przypadku bardziej poważnych przywłaszczeń, które są uznawane za przestępstwo o większej wartości, przedawnienie może wynosić nawet 10 lat. Po upływie tego czasu organy ścigania nie mogą wszczynać postępowania karnego, a sprawca nie może zostać pociągnięty do odpowiedzialności. Warto jednak pamiętać, że roszczenia cywilne o odszkodowanie za przywłaszczone mienie mogą przedawniać się niezależnie od przedawnienia karnego i także podlegają określonym terminom.

Podsumowanie

Przywłaszczenie mienia to przestępstwo, za które grożą surowe konsekwencje prawne. Sprawca, który dopuści się tego czynu, naraża się na odpowiedzialność karną, w tym na karę grzywny lub pozbawienia wolności. Wysokość kary zależy od okoliczności związanych z danym przestępstwem, takich jak wartość przywłaszczonego mienia czy sposób jego wykorzystania. W przypadku sprzeniewierzenia mienia, czyli przywłaszczenia sobie powierzonego mienia, kara jest zazwyczaj surowsza. Bez względu na formę przywłaszczenia mienia, w każdym przypadku jest to czyn niezgodny z prawem i narażający sprawcę na poważne konsekwencje prawne.

Jeśli potrzebujesz pomocy prawnej w sprawie związanej z przywłaszczeniem mienia, skontaktuj się z nami. Oferujemy Ci opiekę prawną na najwyższym poziomie. SLM Adwokaci – Prawo Karne.

Przeczytaj więcej – Prawo Karne